Recepten, voorschriften en hygiënische wenken gerangschikt op alphabetische volgorde van de ziekten en kwalen.

Aambeien of haemorrhoiden

De lijders hieraan zijn in Indië zeer talrijk. De hoofdoorzaak is alte groote inwendige hitte, die zich in het lichaam ophoopt. Het lijden begint met chronisch moeilijken afgang als gevolg van het eten van te zwaar voedsel, te veel vleesch en te sterk gekruide en gepeperde spijzen, groot alcoholgebruik en te weinig lichaamsbeweging, te veel zittend werk en vooral warm bekleede stoelen. Het in de jeugd niet voldoende afdrijven van ingewandswormen en maden heeft er ook invloed op.
In de warmste maanden van het jaar hebben de lijders er de meesten last van. Bij vrouwen ontstaan haemorrhoiden vaak na een bevalling.
De meeste Indische geneesmiddelen tegen haemorrhoiden werken verkoelend en geven dus wel verlichting, maar zijn niet afdoende. Wanneer de kwaal niet alte hinderlijk is, wordt te weinig tegen gedaan, terwijl men juist moet zorgen, bloed zuiverende groenten en vruchten te eten en het dieet zoo te regelen, dat de maagsappen het voedsel voldoende kunnen verwerken.
Op den stoelgang moet het meest gelet worden. Elke haemorrhoidenpatiënt moet zorgdragen, dat deze zoo regel matig mogelijk plaats heeft en zoo normaal mogelijk van samenstelling is. Voor een groot deel zal dit kunnen worde bereikt door een gezonde levenswijze met geregelde lichaams beweging.
Koude zitbaden zijn uitstekend. Veelvuldig baden helpt in het algemeen tegen deze kwaal. Wanneer de patiënt een paar maal per dag frisch water uit een flesch over het onderste deel van den rug uitgiet, zal deze verkoeling reeds gunstig werken.

recept:1 Aambeien of haemorrhoiden

Moet er gelaxeerd worden, dan bij voorkeur met castorolie

recept:2 Aambeien of haemorrhoiden

Is de afgang moeilijk en komt er bloed mede, dan gebruik men thee van daoen doedoek.

recept:3 Aambeien of haemorrhoiden

Is de afgang veelvuldig, onverschillig of deze al of niet met bloed vermengd is, dan neme men daoen doedoek thee met wat menjan madoe en areng djati. Deze beide laatste ingrediënten kunnen ook droog - als poeder gemengd - worden ingenomen. Menjan madoe werkt zeer snel. Men behoeft daarvan slechts weinig in te nemen.

recept:4 Aambeien of haemorrhoiden

Ook bij plotselinge bloedingen, zooals die bij lijders aan haemorrhoiden veel voorkomen, stampe men zeven blaadjes daoen doedoek met een kwart theelepeltje menjan madoe, twee theelepeltjes honig en een kwart theelepeltje areng djati. Dit wordt eenmaal per dag ingenomen en zal ongetwijfeld helpen.

recept:5 Aambeien of haemorrhoiden

Lijders aan aambeien kunnen ter bevordering van een geregelden en gemakkelijken stoelgang gemalen katjang tanah eten. In dezen vorm is de katjang licht verteerbaar en werkt zacht laxeerend door het hooge vetgehalte.

recept:6 Aambeien of haemorrhoiden

Kook vier a vijf plantjes pegagan met wortel en al een minuut of vijf in twee kopies water en drink dit aftreksel in den loop van den dag.

recept:7 Aambeien of haemorrhoiden

Een tapel van simbar mendiangan bladeren helpt ook, wanneer de patiënt tevens thee drinkt van zeven woengoe blaadjes met twee splitglazen water tot op de helft verkookt.

recept:8 Aambeien of haemorrhoiden

Een ander prachtig middel is een aftreksel van daoen iler.
Hiertoe worden twaalf blaadjes met twee splitglazen water opgezet en tot op de helft verkookt.

recept:9 Aambeien of haemorrhoiden

Een lavement des morgens na het ontwaken en des avonds voor het naar bed gaan is zeer goed. Men neemt daartoe een hoeveelheid van zeven groote ilerbladeren, die met een splitglas water tot op de helft worden verkookt. De halve hoeveelheid is voor een keer toereikend.
Deze lavementen moet men zoo mogelijk inhouden vooral des avonds, wat met zoo'n klein kwantum vocht zeer goed mogelijk is.
Heeft de patiënt ontlasting gehad, dan dient een lavement van een paitglaasje slaolie te volgen.

recept:10 Aambeien of haemorrhoiden

Wanneer haemorrhoidenlijders geen geregelden stoelgang hebben, moeten ze dagelijks de volgende thee drinken.
Een handvol daoen saga, een handvol daoen gagan, een dessertlepel patikan tjina, alles fijn gehakt met zeven schijfjes temoe lawak en een halve theeleepel rabarberpoeder. Dit alles met een stukje goela aren in twee splitglazen water goed koken.
Helpt dit middel onvoldoende, d.w.z, blijft de afgang hard, dan in plaats van een halve, een heele theelepel rabarberpoeder te gebruiken.

recept:11 Aambeien of haemorrhoiden

Een ander middel tegen hardlijvigheid bij haemorrhoidenlijders is een aftreksel van. woengoe bladeren. Zeven stuks worden met twee kopies water opgezet en tot op de helft verkookt.

recept:12 Aambeien of haemorrhoiden

Haemorrhoidenlijders moeten zich, wat vleesch betreft, in hoofdzaak beperken tot gevogelte, lams- en kalfsvleesch.
Ze moeten geen alcoholhoudende dranken gebruiken, geen sterke thee, geen gepeperde spijzen, geen mosterd en geen gember.
Koffie is alleen toegestaan voor hen, die er een heilzame laxeerende werking van ondervinden.
Het gebruik van melk is in den regel slecht, vooral in de warme maanden van het jaar. Legen daarentegen, op de nuchtere maag gedronken, is zeer heilzaam.

recept:13 Aambeien of haemorrhoiden

Verkoelende groenten en spijzen, die bijzonder aanbevolen kunnen worden, zijn bajem, gelang, zuring (met goela aren klaargemaakt), tomaten, laboe siem, gele waloh, rauwe sla, rauwe andijvie, gestoofde lobak, witte toeribloemen, blaadjes van tempoe wijang (als groente gestoofd), kentji, daoen gagan, soep van katjang idjo en jonge papajabladeren, versche vijgen, papajavruchten, boewa tempajan, selasih en agar-agar.
Haemorrhoidenlijders doen goed, met op den bultzak een dunne tikar te leggen en daarop te slapen. Dat geeft koelte en bezorgt den patiënten een rustigen slaap.

recept:14 Aambeien of haemorrhoiden

Vele patiënten hebben baat gevonden bij het volgende drankje.
Een ons daoen oerat in frisschen toestand wordt met een ons daoen woengoe in twee wijnflesschen water opgezet en verkookt tot op de helft. Dit drankje wordt overdag gedronken, hetgeen men een jaar lang dient vol te houden.
Ook zij, die geen last van deze kwaal hebben, doen goed, met in de warmste maanden dit drankje als voorzorgsmaatregel in te nemen.

recept:15 Aambeien of haemorrhoiden

De kleine puistjes aan het fondament, waarvan haemorrhoidenlijders nog al eens last hebben, geneest men met bloeboek loepa zalf.

recept:16 Aambeien of haemorrhoiden

Plotselinge bloedingen stelpt men door het drinken van het sap uit den bonggol van pisang kepok of pisang tjina. Als stoppend lavement neme men dan een aftreksel van 25 blaadjes iler, twee en een halve gram simarubabast, twee en een halve gram kajoe kolombo en twee en een halve gram kajoe timor.

recept:17 Aambeien of haemorrhoiden

Een aftreksel van de bloemen, zoowel als van de bladeren van duizendblad werkt versterkend op de slijmvliezen en pijnstillend.
Versch blad wordt met kokend water opgezet en zoo als thee getrokken. Gedroogde bloemen en bladeren moeten worden afgekookt.

recept:18 Aambeien of haemorrhoiden

Zwangeren en kraamvrouwen, die last hebben van haemorrhoiden, moeten Aanhangsel gebruiken.

recept:19 Aambeien of haemorrhoiden

Zij, die het aanhoudend in den buik hebben ten gevolge van haemorrhoiden, zullen genezing vinden bij het gebruik van kangkoeng wortels.
Vijf wortels worden met een paar splitglazen water opgezet en tot op de helft verkookt. Dit vocht wordt overdag gedronken. Ook wanneer schijnbaar beterschap is ingetreden, moet het gebruik nog worden voortgezet, want deze buikziekte is zeer hardnekkig en komt gemakkelijk weer terug.
Men doet het best, eerst een maand lang het vocht dagelijks te drinken, dan een tijdlang om de twee dagen, vervolgens een poos twee maal per week en ten slotte langen tijd eens per week.

recept:20 Aambeien of haemorrhoiden

Neem enkele plantjes tempoe wijang, een paar roode uitjes, drie anijszaadjes, een stukje poelasari van een halve vingerlengte, een goede handvol daoen pegagan met wortel en al, een flinke handvol daoen woengoe en een halve vingerlengte empoe koenir. Dit alles met een wijnflesch water opzetten verkoken tot op de helft. Des morgens en des avonds een glas hiervan drinken.

recept:21 Aambeien of haemorrhoiden

Tenslotte nog een recept uitsluitend uit gedroogde kruiden samengesteld, dat men dus in vooraad kan maken en, mits goed gedroogd, wel een jaar lang in een goed sluitende stopflesch kan bewaren.
Twee ons daoen saga, twee ons asem bladeren, een lepel zoethout, een pond daoen doedoek, een kwart pond patikan tjina, een kwart pond temoe lawak en drie lepels rabarberpoeder of gemalen kelembak. De bladeren worden gedroogd en fijngesnedenden de rest goed gemalen of tot poeder gestampt.
Voor dagelijksch gebruik neemt men twee groote lepels vol. zet die met een wijnflesch water op doet er nog een handvol versche daoen gagan bij, die steeds te bekomen zijn. Verkook de helft er van en drink deze hoeveelheid bij gedeelten.

Aambeien(droge)

recept:22 Aambeien(droge)

Deze geneest men met tomatenzalf. Hiertoe worden eenige goede rijpe tomaten met olijfolie of met klapperolie circa tien minuten lang opgekookt. Het kooksel wordt gezeefd door een doekje en twee maal daags op de puistjes gesmeerd.

recept:23 Aambeien(droge)

Kook een half ons daoen doedoek op vier splitglazen water en verkook ze tot op de helft. Deze hoeveelheid is juist genoeg voor twee dagen. Om een afdoende genezing te krijgen, moet het drankje langeren tijd worden gebruikt.

Aamborstigheid

recept:24 Aamborstigheid

Bawang poetih met water en suiker te vuur gezet zetten en verkoken, tot het een dikke stroop wordt. Deze stroop bij theelepeltjes tegelijk innemen.

Aangezichtspijn

recept:25 Aangezichtspijn

Een mengsel van zeven deelen olijfolie en een deel kajoepoetiholie wordt op de pijnlijke plekken gesmeerd en het gelaat geheel met watten bedekt.
Een zweetkuur zal ook zeer heilzaam werken.

Abcessen

recept:26 Abcessen

Getah sambodja is goed, om abcessen snel te doen rijpen.
Deze getah wijst tevens aan, van welken aard de opkomende pijn is.
Bij kinderen bijvoorbeeld komt het veel voor, dat ze over pijn aan het been klagen, zonder dat er iets te zien is. Men denkt dan vaak aan verekking of verzwikking en smeert wat getah sambodja op de pijnlijke plek en laat dit er 24 uur op. Na verloop van dezen termijn wordt de getah eerst met wat klapperolie afgewasschen en de plek daarna met lauw water schoon gemaakt.
Is het een verzwikking van een der pezen, dan zal deze aangewezen worden door een licht rose streepje. Moet het een bloedvin worden, dan teekent deze zich reeds duidelijk af. Wordt het een steenpuist, die vooreerst nog niet rijp is, dan is een rond rose plekje zichtbaar. Bij meerdere steenpuisten in opkomst teekenen zich even zoo veel van deze ronde plekjes af.

recept:27 Abcessen

Getah poele is even dienstig op abcessen en wordt op dezelfde wijze aangewend als getah sambodja.

recept:28 Abcessen

Om abcessen goed te doen rijpen, kan men ook de asch van selasihbladeren (met olie vermengd) op de pijnlijke plekken smeren.

recept:29 Abcessen

Een ander middel is bladmoes van de blauwe kembang teleng met goela djawa vermengd.

recept:30 Abcessen

Een mengsel van gewone gele waschzeep met goela djawa is ook dienstig voor het doen rijpen van abcessen.

Abcessen in den mond

recept:31 Abcessen in den mond

Geregeld spoelen met een aftreksel van sirihbladeren.

Adem (onwelriekende)

recept:32 Adem (onwelriekende)

Neem een handvol pegaganbladeren, stamp die met enkele kardemomvruchtjes of eenige stukjes akar wangi en drink het sap daarvan op de nuchtere maag. Zorg in ieder geval voor een geregelden stoelgang.

recept:33 Adem (onwelriekende)

Ook kauwt men wel tjengkeh, maar hiermede moet men zeer voorzichtig zijn, aangezien dit middel slecht is voor de tanden en kiezen, die daardoor gaan afbrokkelen.

Amandelen (opgezette)

recept:34 Amandelen (opgezette)

Tegen gezwollen amandelen als gevolg van kouvatten op de keel moet men gorgelen met een afkooksel van gedroogde manggistanschillen. Zet een kwart pond van zulke schillen met twee wijnflesschen water op, verkook het tot op de helft, daarna goed filtreeren en na toevoeging van een theelepeltje pepermuntolie voor het gebruik goed schudden.
Is de pijn erg, dan eens in het half uur gorgelen, anders eenmaal per uur. Het vocht moet men niet inslikken. Het is niet giftig, maar werkt erg stoppend.
Gewoonlijk gaat deze kwaal gepaard met keelpijn en koorts en valt het slikken moeilijk.

recept:35 Amandelen (opgezette)

Neem enkele rijpe patje vruchten. Filtreer het sap en doe er voor elke vrucht een lepel honig bij. Gorgel hiermede om het half uur en slik er nu en dan wat van in.

recept:36 Amandelen (opgezette)

Als er koorts bij is, des morgens vroeg en des avonds voor het naar bed gaan vijf grein kinine innemen en als de koorts zeer hoog is, twee keer deze hoeveelheid met een half uur er tusschen (vijf grein is ongeveer een derde gram).

Apenpokken, Kinderpokken of Waterpokken

recept:37 Apenpokken, Kinderpokken of Waterpokken

Deze ziekte door enkelen als eczeem beschouwd, komt voor bij personen, die te groote hitte in het lichaam hebben.
Door besmetting kan men deze ziekte krijgen nl. door het baden met besmet putwater en door waschgoed, dat daarin gewasschen is.
Er vormen zich op de huid blaren, die juist als bij brandblaren met vocht gevuld zijn. Dit vocht is zeer besmettelijk.
Zij, die door het drinken van temoe lawak thee of andere middelen voor geregelde bloedzuivering zorgen, zullen er minder vatbaar voor zijn.
Bij kinderen komt deze ziekte veel voor. Te sterke voeding met melk, rauw gehakt vleesch en varkensvleesch maakt de kinderen vatbaarder.
Zelfs pasgeborenen en zuigelingen kunnen apenpokken krijgen. De oorzaak ligt dan daarin, dat de moeder onvoldoende stoelgang heeft of wel, om het zog aan te zetten, bier en andere alcoholhoudende dranken drinkt, of wel zich tijdens de zwangerschap te veel gevoed heeft met geconserveerde vleeschsoorten, die salpeter bevatten zooals ham, rookvleesch, worst enz. en daarnaast te weinig heeft gezorgd voor zuivering van het lichaam door het eten van vruchten.
Ook vrouwen, die last hebben van witten vloed en die kwaal niet voldoende bestrijden, hebben veel kans, dat de babies zeer vatbaar zijn voor apenpokken.
De behandeling van apenpokken is als volgt:
De patiënten mogen niet gebaad worden en zelfs niet met water in aanraking komen.
De blaasjes moeten een voor een met een uitgebrande stalen naald worden doorgeprikt en het vocht voorzichtig worden opgevangen in een watje, dat eerst gedrenkt is in een sublimaatoplossing en daarna uitgeknepen.
Het vocht mag zich niet verspreiden, want elk druppeltje, dat op de gezonde huid komt, doet een nieuwe blaar ontstaan.

recept:38 Apenpokken, Kinderpokken of Waterpokken

Is de blaar leeg, dan wordt er zalf op gesmeerd, gemaakt van geraspte empoe koenir, tamarinde olie en bloem van zwavel. Stuk voor stuk worden ze op deze wijze behandeld en het jeuken wordt daardoor tegengegaan.

recept:39 Apenpokken, Kinderpokken of Waterpokken

Naar gelang van den leeftijd diene men de patiëntjes dagelijks thee van temoe lawak toe. Erg jonge kinderen een paar theelepeltjes en grootere kinderen een paar paitglaasjes vol. De kleeren van de patiënten moeten voor ze gewasschen worden eerst goed worden ontsmet.

recept:40 Apenpokken, Kinderpokken of Waterpokken

In den ouden tijd, toen de waterpokken veel meer voorkwamen, at men als voorzorgsmaatregel in tijden van epidemie veel patje vruchten.

Asthma

recept:41 Asthma

Neem zeven jonge randoeblaadjes, kneus deze en pers ze met wat zout uit. Het uitgeperste vocht drinkt men des morgens op de nuchtere maag, drie achtereen volgende dagen.
Heeft de patiënt aanvallen van benauwdheid, dan kan men die verlichten door Chineesch bamboepapier te bevochtigen met een oplossing van salpeter in gewoon water en dit papier na droging in het vertrek te branden, zoodat de patiënt iets van den rook kan inademen.

recept:42 Asthma

Asthmalijders zullen goed doen met semanggi goenoeng rauw te eten bij wijze van groente. Uitgekookte blaadjes zijn schadelijk voor de ingewanden.

recept:43 Asthma

De Javanen maken sigaretjes van gedroogde en fijngesnedenden jonge tandjongbladeren met wat kajoe tjendana er door en vinden baat bij het rooken daarvan.

recept:44 Asthma

De lucht ademhaling van halfdroge tembelekan bladeren veruimt de van asthmalijders.
Asthmalijders dienen vooral te zorgen voor een geregelden stoelgang.

Asthmatische benauwdheid als gevolg van zenuwachtigheid

recept:45 Asthmatische benauwdheid als gevolg van zenuwachtigheid

Deze geneest men met het volgende middel. Neem een handvol daoen pegagan, stamp ze rauw, doe er een paitglaasje water bij en filtreer het door een doekje. Dit vocht drinke men des morgens op de nuchtere maag en vervolgens eens per maand, ook al heeft men geen aanval.

Baarmoeder (vergroote)

recept:46 Baarmoeder (vergroote)

Om een vergroote baarmoeder te doen krimpen, neemt men een aftreksel van kajoe rapat in.
Zie ook recept nummer 53.

Baarmoederbloeding

recept:47 Baarmoederbloeding

Een snelwerkend middel is menjan madoe. Men gebruike er daarom zeer weinig van.

recept:48 Baarmoederbloeding

Verder kan men met succes gambir gebruiken in den bereiden vorm, zooals het op de pasars wordt verkocht.

recept:49 Baarmoederbloeding

Tegen gedurige baarmoederbloedingen gebruikt men roempoet teki.

Baarmoedergezwellen

recept:50 Baarmoedergezwellen

Hiertegen gebruikt men het loof van simbar mendiangan.

Baarmoederontsteking

recept:51 Baarmoederontsteking

Hiertegen neemt men de gestampte rauwe wortels van tapak liman.

Baarmoederverzakking

recept:52 Baarmoederverzakking

Het volgende drankje - twee dagen achtereen op de nuchtere maag gebruikt - zal de vergroote baarmoeder doen slinken en verzakking tegengaan.
Zeven worteltjes koentji pepet, twee stukjes kajoe rapat van een vinger lang, een stukje djamoer brama, een theelepel tahi oeler sawah en een stukje mesojihout van een halve vingerlengte worden met elkaar fijngehakt en met water aangelengd.
Als de baarmoeder weer hersteld is, moet men nog langen tijd een bengkoeng dragen.

recept:53 Baarmoederverzakking

Door dagelijks een stukje temoe lalab ter lengte van een vinger te kauwen en in te slikken, doet men de baarmoeder ook krimpen. Het is zeer wenschelijk, bovendien langen tijd een bengkoeng te dragen.

recept:54 Baarmoederverzakking

Een handjevol daoen legoendi en tien gram temoe ireng worden fijngestampt, het vocht wordt er uitgeperst en met een theelepel honig ingenomen. Dit herhaalt men telkens na twee dagen, tot de baarmoeder weer normaal is. Men moet tevens vooral een bengkoeng dragen.

recept:55 Baarmoederverzakking

Om verzakking na een bevalling te voorkomen, geve men de kraamvrouw temoe ireng.

Baden

recept:56 Baden

Het is goed, om bij het baden de huid tot grootere werkzaamheid te prikkelen, door deze sterk te wrijven. Een luffa spons gemaakt van de rijpe bloestroevrucht bewijst daarbij goede diensten. Deze spons wordt dagelijks na het gebruik in de buitenlucht gedroogd en kan dan langen tijd dienst doen.

Bederfwerend middel

recept:57 Bederfwerend middel

Getah lo werkt antiseptisch (bacteriënwerend) op wonden.

Bedwateren

recept:58 Bedwateren

Kinderen van 12 tot 14 jaar en zelfs ouder, die des nachts in bed urineeren, geve men doewetpitten. Vier, vijf of meer naar gelang van den leeftijd worden fijngemaakt en met een paar anijszaadjes, wat zout en twee theelepeltjes water in een pisangblad opgestoomd en tegen 5 uur ingegeven.

recept:59 Bedwateren

Bij jonge kinderen, bijvoorbeeld van een jaar of vijf, helpen deze pitten ook, wanneer ze op de volgende manier zijn klaargemaakt. Zeven stuks worden goed fijngehakt, met een stukje goela djawa opgezet en met twee kopjes water tot de helft verkookt en dit ingegeven.

Beenen (gebroken)

recept:60 Beenen (gebroken)

Om de pijnen te stillen, legt men gekneusde tikel toelangbladeren met zout op de gebroken ledematen.

recept:61 Beenen (gebroken)

Om de zwelling tegen te gaan, wordt uitwendig bladerenmoes van de ongestekelde tembelekan toegepast.

Beenen (gezwollen)

recept:62 Beenen (gezwollen)

Neem een half ons djoeng rahab, wrijf dit fijn ei-i kook het met een halve flesch wijnazijn. Wrijf daar de beenen mede. Het dient lauw te worden toegepast.

Beenen (gezwollen) van zwangere vrouwen

recept:63 Beenen (gezwollen) van zwangere vrouwen

Neem tjabe itam, een stuk lempoejang, wat sirihsteeltjes en een weinig rauwe rijst en stamp dit mengsel fijn. Daarna laat men het drogen tot het een klontige massa is geworden. Met dit mengsel masseert men voeten en beenen onder toevoeging van wat arak liefst des avonds voor het naar bed gaan.
De laatste maanden voor de bevalling kan dit mengsel ook ingenomen worden, maar men doet er dan water in plaats van arak bij en vooral minder tjabe.

Beeneter

recept:64 Beeneter

Bladmoes van duizendblad wordt uitwendig op de wond gedaan.

Beenkneuzing

recept:65 Beenkneuzing

Wanneer de Javanen door een val een arm, een been of een rib hebben gekneusd, leggen ze bladmoes van tikel toelang met wat zout op de pijnlijke plek.

recept:66 Beenkneuzing

Ook daoen seligi wordt op dezelfde manier toegepast en brengt verzachting als men lang napijn heeft.

Beenzweren (ernstige)

recept:67 Beenzweren (ernstige)

Deze geneest men met den geurigen wortel van tegari.

Beet (vergiftige)

recept:68 Beet (vergiftige)

Een handvol sambilotoblaadjes wordt goed gewasschen en in een porseleinen mortier tot moes gewreven. Voeg er een paitglaasje water bij, pers het door een doekje, drink het vocht en leg de ampas op de wonden plek.

recept:69 Beet (vergiftige)

Het vocht, dat kakkerlakken afscheiden, kan ook ontsteking van de huid veroorzaken, vooral bij kinderen. Moes van sambiloto bladeren is dan ook het aangewezen middel.

recept:70 Beet (vergiftige)

Tegen beten van giftige slangen en ander gedierte gebruikt men met succes daoen ketoembel op dezelfde wijze als hiervoor onder nummer 68 voor sambiloto werd opgegeven.

recept:71 Beet (vergiftige)

Bij giftige slangenbeten en ook wel bij beten van andere giftige dieren legt men moes van daoen enjoh kelo op de wonden plek.

recept:72 Beet (vergiftige)

Bij beten van giftige boschschorpioenen legt men moes van jonge plosobladeren op de pijnlijke plek. Dit middel dient echter zonder uitstel te worden toegepast.
Bij giftige steken van den duizendpoot stippe men de pijnlijke plek aan met een kippenveer die in de keel van een kip is bevochtigd geworden.
Dit verdooft de pijn en doet de zwelling verdwijnen. Zoo noodig herhale men dit eenige malen.

recept:73 Beet (vergiftige)

Bij beten van giftige dieren smere men getah van de waloeh op de pijnlijke plek.

recept:74 Beet (vergiftige)

Wespen- en bijensteken geneest men, door er de bloem van sidagoeri op te wrijven.

recept:75 Beet (vergiftige)

Insectensteken geneest men met een papje van gestampte knoflook met wat salpeter en zout of azijn erbij.

recept:76 Beet (vergiftige)

Men kan ook gekneusde peterselieblaadjes op de gezwollen plekken leggen. Tegen muskietensteken helpt dit middel eveneens uitstekend.

Berg

recept:77 Berg

Van het allergrootste belang is het, de hoofdjes van de kinderen rein te houden. Men voorkomt dan dat er zoogenaamde berg op komt. Men doet dit het best, door de schedelhuid met klapperolie of slaolie in te wrijven en met een stofkam het vuil er af te kammen, zoodat de hoofdhuid behoorlijk kan uitwasemen.

Beri-Beri

recept:78 Beri-Beri

Van algemeene bekendheid is, dat de beste bestrijding bestaat in het nuttigen van katjang idjo als hoofdvoedsel.

recept:79 Beri-Beri

Ook jonge bladeren van ketela pohoeng als groente klaargemaakt zijn uitstekend voor beri-beri-lijders ter bevordering van een spoedig herstel.

Bevalling

recept:80 Bevalling

Wanneer de nageboorte niet tijdig komt, geve men de kraamvrouw twee eetlepels ketjap.

recept:81 Bevalling

Hetzelfde bereikt men, met een lepel goede widjen olie toe te dienen, zooals dat bij de Javanen gebruikelijk is.

Zie ook Storting na de bevalling en Zuivering na de bevalling.

Binnenkoorts

recept:82 Binnenkoorts

Deze bestrijdt men door het gebruik van boewah tempajan.

recept:83 Binnenkoorts

Evenzoo door het gebruik van steeltjes en blaadjes van de saga manis.

recept:84 Binnenkoorts

Een derde middel is het heldere vocht, dat men voor zonsopgang aftapt uit de seriawanliaan.

recept:85 Binnenkoorts

Met succes kan men ook gekookte bladeren van tempoe wijang eten.
eerste pagina begin pagina volgende pagina begin vorige pagina einde vorige pagina laatste pagina